Αναμείνατε ολίγον τι
Επιστήμες

Αφιλόξενος πλανήτης Αφροδίτη: θα μπορούσε να υπάρχει ζωή;

Αφιλόξενος πλανήτης Αφροδίτη: θα μπορούσε να υπάρχει ζωή;

Μία διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακοίνωσε την ανακάλυψη της: το σπάνιο μόριο φωσφίνης στα σύννεφα του πλανήτη Αφροδίτη.

Το συγκεκριμένο αέριο απαντάται στην Γη μας μόνο στην βιομηχανική παραγωγή ή σε πολύ συγκεκριμένα μέρη, που το οξυγόνο απουσιάζει, που ζουν και ευδοκιμούν συγκεκριμένα είδη μικροβίων.

Οι υποθέσεις και οι εικασίες των αστρονόμων ότι θα μπορούσε να βρεθεί ζωή στην Αφροδίτη, ειδικά στα υψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας και στα σύννεφά της, υπήρχαν εδώ και δεκαετίες. Εκεί υπέθεταν ότι θα μπορούσε να εμφανιστεί ζωή, αφού θα ήταν μακριά από την καυτή επιφάνεια, αν και θα έπρεπε να είναι ικανή να επιβιώσει σε πολύ τοξικές συνθήκες.

Αυτές οι υποθέσεις φαίνεται πως δεν ήταν τόσο άστοχες με αυτή την νέα ανακάλυψη. Με όσα γνωρίζουμε, δεν θα μπορούσε να έχει εμφανιστεί απλά, και αυτό μας ενισχύει (αλλά δεν αποδεικνύει) την πεποίθηση ότι υπάρχει ζωή στον γείτονα μας.

“Όταν βρήκαμε τα πρώτα στοιχεία ύπαρξης φωσφίνης στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα της Αφροδίτης, ήταν ένα σοκ!” (“When we got the first hints of phosphine in Venus’s spectrum, it was a shock!”), όπως ανέφερε Jane Greaves του πανεπιστημίου του Cardiff, UK, η οποία ηγείται της ομάδας – ήταν από τους πρώτους που εντόπισαν αυτά τα σημάδια στις παρατηρήσεις που έγιναν από το τηλεσκόπιο James Clerk Maxwell (JCMT), στην Hawaii.

Τα αρχικά στοιχεία τους έπρεπε να τα επιβεβαιώσουν. Για το εγχείρημα αυτό χρειάστηκαν 45 κεραίες του Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) στην Χιλή, ένα αρκετά μεγαλύτερο και πιο ευαίσθητο τηλεσκόπιο – βασικός συνεργάτης είναι η European Southern Observatory (ESO).

Τα τηλεσκόπια και των δύο εγκαταστάσεων στράφηκαν προς την Αφροδίτη και παρατηρούσαν τις εκπομπές μήκους κύματος περίπου 1 χιλιοστού. Εκπομπές που δεν ανήκουν στο ορατό φως αλλά μόνο ένα τηλεσκόπιο που βρίσκεται σε μεγάλο υψόμετρο μπορεί να το εντοπίσει αποτελεσματικά.

Η διεθνής ομάδα ερευνητών εκτίμησε ότι μία μικρή συγκέντρωση φωσφίνης υφίσταται μέσα στα σύννεφα της Αφροδίτης, περίπου 20 μόρια ανά 1 δισεκατομμύριο ατόμων. Τις μετρήσεις αυτές ακολούθησαν, όπως ήταν λογικό, οι υπολογισμοί για το αν θα μπορούσε να δικαιολογηθεί αυτή η ποσότητα από φυσικές διαδικασίες. Κάποιες ιδέες περιελάμβαναν το ηλιακό φως, ορυκτά που λόγω εκρήξεων εκσφενδονίζονται στην ατμόσφαιρα, ηφαιστειογενή δραστηριότητα, κεραυνούς, αλλά δεν φάνηκαν ικανά να δημιουργήσουν αυτές τις ποσότητες.

Οι μη βιολογικές πηγές θα μπορούσαν να αποδόσουν το πολύ το ένα χιλιοστό της ποσότητας φωσφίνης που παρατήρησαν τα τηλεσκόπια.

Για να δημιουργηθεί η ποσότητα φωσφίνης που είδαν, θα έπρεπε οι γήινοι αντίστοιχοι οργανισμοί να δουλέψουν μόνο στο 10% της μέγιστης απόδοσής τους, σύμφωνα με την ομάδα.

Η φωσφίνη αποτελείται από υδρογόνο και φώσφορο. Τα γήινα βακτήρια την δημιουργούν παίρνοντας φωσφορικό (phosphate) από ορυκτές ή βιολογικές πηγές, προσθέτουν υδρογόνο και εξάγουν ως τελικό προϊόν, φωσφίνη.

Τα “ξαδέλφια” τους στην Αφροδίτη θα πρέπει να είναι πολύ διαφορετικά αλλά η ύπαρξή τους θα μπορούσε να δώσει μία εξήγηση για την φωσφίνη που βρέθηκε στην ατμόσφαιρα του πλανήτη.

Παρόλο που η ανακάλυψη αυτή ήταν κάπως απρόσμενη και τυχαία, οι ερευνητές είναι σίγουροι για τα ευρήματά τους. Οι συνθήκες ήταν αρκετά καλές για να γίνουν οι παρατηρήσεις, όπως και η Αφροδίτη βρισκόταν σε αρκετά καλή γωνία απο την Γη, όπως ανέφερε η Anita Richards του UK ALMA Regional Centre και του University of Manchester.

Στο τέλος όμως, και τα δύο παρατηρητήρια κατέληξαν στις ίδιες παρατηρήσεις: αμυδρή απορρόφηση ακριβώς στο μήκος κύματος που βρίσκεται η φωσφίνη, όπως πρόσθεσε η Greaves, κεντρική εισηγήτρια της μελέτης.

Η ομάδα πιστεύει ότι η ανακάλυψή της είναι σημαντική διότι κατάφερε να αποκλείσει διάφορες άλλες πιθανές εναλλακτικές εξηγήσεις για την παραγωγή της φωσφίνης. Αναγνωρίζουν όμως ότι για την επιβεβαίωση της παρουσίας ζωής στον γείτονα πλανήτη, απαιτείται πάρα πολύ δουλειά ακόμα.

Αν και τα σύννεφα στα υψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας της Αφροδίτης έχουν κάπως καλές θερμοκρασίες, περίπου στους 30 βαθμούς κελσίου, είναι πάρα πολύ όξινα: περίπου το 90% θειικό οξύ (sulphuric acid). Τέτοιο όξινο περιβάλλον αποτελεί τεράστιο πρόβλημα για την επιβίωση των μικροβίων.

Ο Leonardo Testi, αστρονόμος της ESO και επιχειρησιακός διευθυντής του ευρωπαϊκού ALMA, δεν συμμετείχε σε αυτή την έρευνα, όμως δήλωσε: “Η μη βιολογική παραγωγή της φωσφίνης στην Αφροδίτη έχει αποκλειστεί σύμφωνα με αυτά που γνωρίζουμε ως τώρα για την χημεία της φωσφίνης στην ατμόσφαιρα ενός βραχώδη πλανήτη. Η επιβεβαίωση της ύπαρξης ζωής στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης θα είναι μία επαναστατική ανακάλυψη για την αστροβιολογία. Επομένως, είναι σημαντικό να παρακολουθήσουμε αυτό το συναρπαστικό αποτέλεσμα με θεωρητικές και παρατηρητικές μελέτες για να αποκλείσουμε την πιθανότητα η φωσφίνη, σε βραχώδεις πλανήτες, να έχει χημική προέλευση διαφορετική απ’ ότι στην Γη”.

Στο προσεχές μέλλον αναμένεται να γίνουν περισσότερες μετρήσεις και παρατηρήσεις στην Αφροδίτη και άλλους βραχώδεις πλανήτες έξω από το ηλιακό μας σύστημα για να συλλέξουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την προέλευση της φωσφίνης και έτσι να συμβάλλουν στην αναζήτηση ζωής σε άλλους πλανήτες. Οι παρατηρήσεις προβλέπεται να γίνουν πιο εντατικά, όταν σε μερικά χρόνια τεθεί σε λειτουργία το Extremely Large Telescope της ESO.

Η έρευνα, με τίτλο “Phosphine Gas in the Cloud Decks of Venus”,  δημοσιεύθηκε στο Nature Astronomy.

Μία συνοδευτική μελέτη των ερευνητών είχε τίτλο “The Venusian Lower Atmosphere Haze as a Depot for Desiccated Microbial Life: A Proposed Life Cycle for Persistence of the Venusian Aerial Biosphere”, και δημοσιεύθηκε στο Astrobiology τον Αύγουστο του 2020. Μία ακόμα σχετική έρευνα είναι η “Phosphine as a Biosignature Gas in Exoplanet Atmospheres,” που δημοσιεύθηκε στο Astrobiology τον Ιανουάριο του 2020.

Δείτε εδώ και την ανάλυση του αγαπημένου μας χημικού Sir Martyn Poliakoff:

Πηγές

Μοιραστείτε το άρθρο

The following two tabs change content below.

agathan

Αποφοίτησα απο το τμήμα Εφαρμοσμένων Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Κάτα την διάρκεια εργάστηκα στην τεχνική υποστήριξη του τμήματος. Ακολούθησε το μεταπτυχιακό μου, Msc In Applied Mathematics at University Of Delaware. Ύστερα δούλεψα για μερικά χρόνια σαν web developer (CMS and what not) και SEO/Google Ads engineer.
Και τώρα είμαστε στο GeekD, μια λέξη που περιγράφει όλα τα παραπάνω.

"All we have to decide is what to do with the time that is given us."
-Gandalf The Grey, JRR Tolkien

Αφήστε ένα σχόλιο

Επιλογές της ομάδας
σκίτσο του Άλμπερτ Αϊνστάιν
Πώς τα μυστικά των πρώτων αριθμών κάνουν τον κόσμο μας ασφαλέστερο
Πώς ο Ερατοσθένης υπολόγισε την περιφέρεια της Γης πάνω από 2000 χρόνια πριν;
Τι θα γινόταν αν ο αυτισμός ήταν ... υπερδύναμη;
Εκπληκτικές φωτογραφίες του Cassini λίγο πριν τη συντριβή του στον Κρόνο