Σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Neuroscience, ο Jaideep Bains, PhD και η ομάδα του στο Πανεπιστήμιο του Κάλγκαρι, ανακάλυψαν ότι το άγχος που μεταδίδεται από άλλους μπορεί να προκαλέσει μεταβολές στον εγκέφαλο όπως συμβαίνει όταν είμαστε οι ίδιοι αγχωμένοι.
Η μελέτη που έγινε σε ποντίκια, έδειξε επίσης ότι οι επιδράσεις του άγχους στον εγκέφαλο μπορούν να αναστραφούν στα θηλυκά ποντίκια έπειτα από μια κοινωνική αλληλεπίδραση. Γεγονός που δεν ισχύει για τα αρσενικά ποντίκια.
«Οι μεταβολές στον εγκέφαλο που συνδέονται με το άγχος σχετίζονται με πολλές ψυχικές ασθένειες συμπεριλαμβανομένων των PTSD, διαταραχών άγχους και της κατάθλιψης», αναφέρει ο Bains, καθηγητής στο Τμήμα Φυσιολογίας και Φαρμακολογίας και μέλος του HBI (Hotchkiss Brain Institute). «Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι το άγχος και τα συναισθήματα μπορεί να είναι ‘μεταδοτικά’. Ωστόσο, δεν είναι ακόμη γνωστό αν αυτό προκαλεί μακροχρόνιες συνέπειες στον εγκέφαλο. »
Η ερευνητική ομάδα του Bains μελέτησε τις επιπτώσεις του άγχους σε ζευγάρια αρσενικών ή θηλυκών ποντικών. Οι επιστήμονες αφαιρούσαν ένα ποντίκι από κάθε ζευγάρι και το εξέθεταν σε περιβάλλον όπου του προκαλούσε ήπιας μορφής άγχος – πριν το επιστρέψουν στο σύντροφό του. Έπειτα, εξέταζαν τις αποκρίσεις ενός συγκεκριμένου πληθυσμού κυττάρων – συγκεκριμένα των CRH νευρώνων που ελέγχουν την ανταπόκριση του εγκεφάλου στο στρες – σε κάθε ποντίκι, γεγονός που αποκάλυψε ότι τα δίκτυα στους εγκεφάλους του ‘αγχωμένου’ ποντικιού και του ‘ανυποψίαστου συντρόφου’ του, παρουσίαζαν τις ίδιες αλλαγές.
Ο κύριος συγγραφέας της μελέτης, Toni-Lee Sterley, μεταδιδακτορικός συνεργάτης στο εργαστήριο του Bains, δήλωσε: “Το αξιοσημείωτο είναι ότι οι CRH νευρώνες των συντρόφων ποντικιών, οι οποίοι δεν βίωσαν πραγματικό άγχος, έδειξαν αλλαγές ίδιες με αυτές που μετρήσαμε στα ‘αγχωμένα’ ποντίκια.”
Στη συνέχεια, η ομάδα χρησιμοποίησε οπτογενετικές προσεγγίσεις για να σχεδιάσει αυτούς τους νευρώνες, με σκοπό είτε την ενεργοποίηση είτε την απενεργοποίησή τους με τη χρήση φωτός. Όταν η ομάδα “απενεργοποίησε” αυτούς τους νευρώνες ενόσω τα ποντίκια βίωναν άγχος, δεν εμφανίστηκαν αλλαγές στον εγκέφαλο.
Όταν “απενεργοποιούσαν” τους νευρώνες των αγχωμένων ποντικιών κατά τη διάρκεια της αλληλεπίδρασής τους με ένα άλλο ποντίκι, το άγχος τους δεν μεταφέρθηκε στο ποντίκι – σύντροφο. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός πως, όταν ενεργοποίησαν τους εν λόγω νευρώνες σε κάποιο ποντίκι που δεν είχε άγχος, ο εγκέφαλος του ποντικιού που λάμβανε το φως και αυτός του συντρόφου του που βίωνε άγχος, άλλαξαν με τον ίδιο τρόπο.
Η ομάδα ανακάλυψε ότι η ενεργοποίηση αυτών των CRH νευρώνων προκαλεί την απελευθέρωση ενός χημικού σήματος, μιας «φερομόνης συναγερμού», από το ποντίκι που ειδοποιεί τον σύντροφό του. Ο σύντροφος που ανιχνεύει το σήμα μπορεί με τη σειρά του να ειδοποιήσει επιπλέον μέλη της ομάδας. Αυτή η διάδοση σημάτων άγχους αποκαλύπτει έναν βασικό μηχανισμό για τη μετάδοση πληροφοριών που μπορεί να είναι κρίσιμες στη διαμόρφωση των κοινωνικών δικτύων σε διάφορα είδη.
Ένα άλλο πλεονέκτημα των κοινωνικών δικτύων είναι η ικανότητά τους να ρυθμίζουν τα αποτελέσματα των ανεπιθύμητων ενεργειών. Η ομάδα του Bains βρήκε επίσης στοιχεία για την απομάκρυνση του άγχους, αλλά αυτό ήταν επιλεκτικό. Παρατήρησαν ότι στις γυναίκες, οι εναπομείνασες επιδράσεις του άγχους στους CRH νευρώνες μειώθηκαν σχεδόν στο μισό, αφού προηγουμένως πέρασαν χρόνο με τους μη αγχωμένους συντρόφους τους. Το ίδιο, ωστόσο, δεν ισχύει για τα αρσενικά.
Ο Bains δηλώνει εμμέσως ότι ίσως αυτά τα ευρήματα μπορεί επίσης να υπάρχουν και στους ανθρώπους. “Μπορούμε να κάνουμε εμφανές το άγχος μας σε άλλους, μερικές φορές χωρίς καν να γνωρίζουμε ότι είμαστε αγχωμένοι. Υπάρχει μάλιστα απόδειξη ότι ορισμένα συμπτώματα άγχους μπορούν να παραμείνουν για αρκετό διάστημα στην οικογένεια και τα αγαπημένα μεταξύ τους πρόσωπα που πάσχουν από PTSD. Από την άλλη πλευρά, η ικανότητα κάποιου-κάποιας να αισθάνεται την συναισθηματική κατάσταση ενός άλλου αποτελεί βασικό μέρος της δημιουργίας και της οικοδόμησης κοινωνικών δεσμών.”
Η παραπάνω έρευνα από το εργαστήριο Bains επιβεβαιώνει για ακόμη μία φορά ότι το άγχος και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις είναι πολύπλοκες. Οι συνέπειες αυτών των αλληλεπιδράσεων μπορεί να είναι μακροχρόνιες και ενδέχεται να επηρεάζουν σταθερά τις μετέπειτα συμπεριφορές.
Πηγή
Toni-Lee Sterley, Dinara Baimoukhametova, Tamás Füzesi, Agnieszka A. Zurek, Nuria Daviu, Neilen P. Rasiah, David Rosenegger, Jaideep S. Bains. Social transmission and buffering of synaptic changes after stress. Nature Neuroscience, 2018; DOI: 10.1038/s41593-017-0044-6
Εικόνα: gocomics.com
Γιώτα Ζώτου
Latest posts by Γιώτα Ζώτου (see all)
- Φωτογραφίζοντας τον ‘Ηλιο για πρώτη φορά από απόσταση αναπνοής - 16 Ιουλίου 2020
- Οι πρώτες φωτογραφίες του Ήλιου… από πολύ κοντά! - 15 Ιουλίου 2020
- Τα μαθηματικά που σώζουν ζωές - 14 Ιουλίου 2020
Αφήστε ένα σχόλιο