Πόσο έτοιμοι είναι οι αστρονόμοι για τον επόμενο Oumuamua;

Μέσα στο φθινόπωρο που μας πέρασε είδαμε έναν απρόσμενο επισκέπτη να εμφανίζεται στο ηλιακό μας σύστημα, που του δόθηκε το όνομα Oumuamua. Μας είναι άγνωστο το από που ήρθε, αλλά πέρασε μέσα από το Ηλιακό μας σύστημα, και προσπέρασε την Γη με προορισμό και πάλι το άγνωστο.

Αν και η διαδρομή του ήταν τέτοια και τον ανακάλυψαν αφού ήδη βρισκόταν μέσα στο σύστημα μας, οι αστρονόμοι είχαν αρκετό χρόνο για να μελετήσουν αυτό το αντικείμενο που ήρθε από το εξώτερο διάστημα.

Πολύ γρήγορα ανακάλυψαν ότι είναι ένας μακρόστενος “βράχος” (που μάλλον δεν είναι συμπαγής), από πέτρα ή μέταλλο, με κοκκινωπό χρώμα που δεν έχει κάποια ουρά σαν τους κομήτες. Ακόμα μελέτησαν και την ακραία περίπτωση όπου αυτός ο επισκέπτης ήταν κάποιου είδους δορυφόρος. Με την βοήθεια του SETI Institute και του Breakthrough Listen project, έλεγξαν αν εκπέμπει κάποιου είδος ραδιοκύματα, και δεν βρήκαν καμία εκπομπή.

Μετά από σύντομο χρονικό διάστημα το αντικείμενο απομακρύνθηκε τόσο πολύ που δεν μπορούσε κανένα από τα καλύτερα τηλεσκόπια μας να το “δει” / παρακολουθήσει.

Αν και η συνάντηση μας με τον Oumuamua ήταν πολύ γρήγορη, ήταν και κάτι που ώθησε στην δημιουργία ενός εντελώς νέου τομέα της Αστρονομίας: την μελέτη των διαστρικών αντικειμένων. Το “μάθημα” που πήραμε από τον Oumuamua έχει προσανατολίσει τους επιστήμονες και τους αστρονόμους στην παρατήρηση του Ηλιακού συστήματος κάτω από μία νέα οπτική, και προσπαθούν να “μαντέψουν” τον ερχομό του επόμενου διαστρικού επισκέπτη.

Στην επιστημονική ομάδα του Complutense University of Madrid, ο Carlos de la Fuente Marcos  και οι συνεργάτες του, το πέρασμα του Oumuamua δημιούργησε το εξής ερώτημα: αν άλλα αντικείμενα που έχουν παρατηρήσει οι αστρονόμοι στο παρελθόν, είναι σαν το Oumuamua και βρίσκονται μέσα στο σύνολο των αντικειμένων με υπερβολικού τύπου τροχιές.

Η τροχιά του Oumuamua ήταν παραβολική, που σημαίνει ότι ήρθε από κάπου και δεν είχε σκοπό να παραμείνει στο Ηλιακό σύστημα – που σε αυτή την περίπτωση θα είχε μία κλειστή ελλειπτική τροχιά.

Πέρα από τους διαστρικούς επισκέπτες που μπορεί να εμφανιστούν, υπάρχουν κομήτες και αστεροειδείς που μπορεί με την πάροδο του χρόνου να φύγουν από το Ηλιακό σύστημα, αφού η τροχιά τους μετατραπεί σε παραβολική λόγω αλλαγών των βαρυτικών δυνάμεων του Ήλιου ή των πλανητών.

Οι αστρονόμοι μπορούν να αποκλείσουν την περίπτωση στην οποία ο Oumuamua προέρχεται από κάπου “κοντά”, αφού είχε πολύ μεγάλη ταχύτητα και δεν ήταν ευθυγραμμισμένος με τα υπόλοιπα αντικείμενα του συστήματος μας.

Σε ένα γράμμα που δημοσιεύθηκε στις 6 Φεβρουαρίου στο Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, ο Marcos και οι συνεργάτες του εξέτασαν 339 γνωστά αντικείμενα που έχουν υπερβολική τροχιά, και χρησιμοποίησαν ένα υπολογιστικό μοντέλο, με το οποίο προσέγγισαν την παρελθοντική τροχιά τους για 100.000 χρόνια.

Από τα ταχύτερα αντικείμενα που εισέρχονται στο σύστημα μας, βρήκαν μία ομάδα που προέρχεται από γειτονικές περιοχές του αστερισμού των Διδύμων. Αυτά, όπως εξήγησαν, ίσως είναι κοντινά αντικείμενα σε μας, που άνηκαν στα εξωτερικά τμήματα του Ηλιακού συστήματος και “σπρώχθηκαν” προς τα ενδότερα εξαιτίας της επαφής που είχαμε με το αστέρι του Scholz πριν 70.000 χρόνια.

Εκτός όμως αυτής της ομάδας αντικειμένων, οι ερευνητές εντόπισαν και 8 αντικείμενα που είναι πιθανό να είναι διαστρικοί ταξιδιώτες, ανάμεσα στο οποία βρίσκεται και ο κομήτης ISON, που είχε εμφανιστεί το 2013.

Το κοινό στοιχείο με τον Oumuamua όμως, είναι ότι αυτά τα αντικείμενα είχαν μεγάλη ταχύτητα και βρέθηκαν αρκετά γρήγορα σε σημείο που δεν μπορούμε να παρατηρήσουμε με τα τηλεσκόπια. Το πραγματικό πρόβλημα σε αυτό, είναι ότι κανένα από αυτά δεν είχε χαρακτηριστεί ότι έχει απομακρυσμένη προέλευση οπότε δεν είχε μελετηθεί σαν ένα τέτοιο αντικείμενο.

Όπως είναι φυσικό, μία τέτοια προσπάθεια αναμένεται ότι θα εμπνεύσει την διεξαγωγή και άλλων ερευνών πάνω στα αστρονομικά γεγονότα του παρελθόντος, είτε για να διερευνήσουν περισσότερο τις τροχιές αυτών των αντικειμένων είτε για να βρουν και άλλα.

Όπως αναφέρει ο Greg Laughlin, αστροφυσικός του Yale University που έχει συγγράψει αρκετές έρευνες σχετικά με τον πρώτο διαστρικό επισκέπτη, αυτό είναι ακριβώς το είδος της δραστηριότητας και της συζήτησης που ξεκίνησε λόγω του Oumuamua, η οποία είναι επιστημονικά πολύτιμη και συναρπαστική.

Παρακολουθώντας κανείς την “αναταραχή” που προκάλεσε αυτό το γεγονός, βλέπουμε και αντίστοιχα έρευνες όπως αυτή η πρόσφατη έρευνα από τους αστρονόμους του Manasvi Lingam και Avi Loeb του Harvard–Smithsonian Center for Astrophysics, που έδειξαν ότι η πρόσφατη επίσκεψη σημαίνει ότι δεν υπάρχουν μόνο και άλλοι παροδικοί επισκέπτες, αλλά και αντικείμενα – μετανάστες που έχουν έρθει και έμειναν εδώ.

Από όλα τα αντικείμενα που προσεγγίζουν το Ηλιακό σύστημα, από οποιοδήποτε σημείο του Γαλαξία μας (Milky Way), κάποια έχασαν την ορμή – ταχύτητα τους και τα αιχμαλώτισαν οι βαρυτικές δυνάμεις που υπάρχουν μεταξύ του Ήλιου και του πλανήτη Δία.

Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, αυτό κάνει το Ηλιακό σύστημα μας να λειτουργεί σαν δίχτυ που αιχμαλωτίζει διαστρικά αντικείμενα. Κάτι τέτοιο αυξάνει πολύ τις πιθανότητες να έχουν προσκρούσει στην Γη αντικείμενα που έχουν έρθει από άλλα άστρα κάποια στιγμή στο παρελθόν. Αυτό μπορεί να σημαίνει δυνητικά ότι τέτοιοι επισκέπτες συνέβαλαν στην δημιουργία και την εξέλιξη της ζωής στον πλανήτη μας.

Βέβαια, όπως υπολογίζουν, και άλλα συστήματα λειτουργούν σαν δίχτυα, όπως για παράδειγμα το γειτονικό σύστημα στο Άλφα του Κενταύρου που είναι ικανό να αιχμαλωτίσει και ολόκληρους πλανήτες.

Η ερώτηση όμως που θα πρέπει να αναρωτηθεί κανείς ανάμεσα σε όλους αυτούς τους υπολογισμούς είναι:

πόσοι ακόμα “Oumuamua” υπάρχουν εκεί έξω;

Πριν τον περασμένο Φθινόπωρο, οι επιστήμονες είχαν μία αρκετά απαισιόδοξη προσέγγιση στις σχετικές προβλέψεις τους για τα διαστρικά αντικείμενα. Αυτές οι προβλέψεις προϋπέθεταν ότι για να εντοπίσουν ένα από αυτά, θα χρειαζόταν το Large Synoptic Survey Telescope (LSST), το οποίο αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία πιο μετά το 2020.

Αλλά η ανακάλυψη του Oumuamua από το Pan-STARRS (το οποίο δεν διαθέτει τις δυνατότητες που θα διαθέτει το LSST) υποδηλώνει ότι τέτοια αντικείμενα είναι πιο συνηθισμένα απ’ ότι νομίζαμε.

Αυτή η αναθεώρηση έχει τεράστιο αντίκτυπο, όπως αναφέρει η Meg Schwamb, αστρονόμος του Gemini Observatory στη Hawaii και συμπρόεδρος στο LSST’s Solar System Science Collaboration. Με τις παλιότερες εκτιμήσεις, υπολόγιζαν ότι το LSST θα χρειαζόταν 10 χρόνια για να βρει ένα τέτοιο αντικείμενο. Τώρα αναμένεται ότι θα παρατηρηθεί τουλάχιστον ένα κάθε χρόνο.

Όπως αναφέρει, με την εμφάνιση του Oumuamua υπήρξε μία συντονισμένη προσπάθεια μεταξύ των αστρονόμων, και μία επικοινωνία πραγματικού χρόνου μέσω twitter, που τους επέτρεψε να έχουν πρόσβαση σε επιπλέον σύνολα δεδομένων.

Μπορεί όμως να υπάρχει και “καλύτερος” τρόπος για να μελετήσουν ένα τέτοιο νέο επισκέπτη. Σε μία νέα μελέτη που ακόμα βρίσκεται σε στάδιο αξιολόγησης (peer review), o Laughlin και ο Darryl Seligman, διδακτορικός φοιτητής του Yale, ερεύνησαν την πιθανότητα να σταλεί κάποιου είδους δορυφόρου (probe) στο επόμενο επισκέπτη.

Όπως αναφέρει ο Laughlin, το 2005 έγινε κάτι αντίστοιχο από το NASA’s Deep Impact mission με τον κομήτη Tempel 1. Η αποστολή OSIRIS-REx της NASA βρίσκεται στο δρόμο για να συναντήσει τον αστεροειδή Bennu, για να συλλέξει δείγμα που θα το επιστρέψει στην Γη. Και προφανώς, όπως είδαμε  με την SpaceX, η τεχνολογία των πυραύλων βελτιώνεται συνεχώς.

Αν το Pan-STARRS ή το LSST, εντοπίσουν κάποιο αντικείμενο και μία αποστολή όπως η Deep Impact είναι έτοιμη για εκτόξευση, τότε μπορούσε να συμβεί κάτι αντίστοιχο.

Σίγουρα θα έπρεπε να το εντοπίσουν αρκετά νωρίς. Για παράδειγμα, ο Oumuamua εντοπίστηκε στις 21 Οκτωβρίου, αλλά η καλύτερη δυνατή χρονική περίοδος για να εκτοξεύσουν ένα πύραυλο που θα συναντούσε το αντικείμενο, θα ήταν στις αρχές Ιουλίου.

Ενημέρωση 12/08/2018:

Αυτό το animation (υπάρχουν και σχόλια στο video) δείχνει τη διαδρομή του διαστρικού αστεροειδή Oumuamua μέσα από το ηλιακό σύστημα μας. Το παρακάτω video δημοσιεύθηκε στο κανάλι European Southern Observatory (ESO):

 

Πηγή

www.scientificamerican.com – Will Astronomers Be Ready for the Next ‘Oumuamua?

Φωτογραφία: apod.nasa.gov

Μοιραστείτε το άρθρο