Γιατί έχει άσπρες λωρίδες το ψάρι κλόουν;

Το βασικό χαρακτηριστικό των ψαριών που ζουν στους κοραλλιογενείς υφάλους, είναι η ποικιλοχρωμία τους και η ευρεία γκάμα σχεδίων και μοτίβων που βλέπουμε πάνω τους.

Η αλήθεια όμως είναι ότι οι βιολογικοί μηχανισμοί που καθορίζουν την ύπαρξη και τον σχηματισμό αυτών των χαρακτηριστικών, μας είναι σε ένα πολύ μικρό βαθμό κατανοητοί.

Έτσι κάποιοι ερευνητές προσπάθησαν να εστιάσουν στο ψάρι κλόουν (clown fish), μία ομάδα 30 και παραπάνω διαφορετικών ειδών τα οποία ξεχωρίζουν από το πλήθος των άσπρων λωρίδων (το πολύ μέχρι 3) και από τα χρώματα τους: κίτρινο, πορτοκαλί, κόκκινο, μαύρο.

Η ερευνητική ομάδα απαρτίζεται από επιστήμονες του Banyuls-sur-Mer Oceanographic Observatory (CNRS / Sorbonne University), του University of Liege και της ερευνητικής μονάδας CRIOBE.

Από τα πρώτα ευρήματα της ομάδας ήταν ότι οι άσπρες λωρίδες έχουν μεγάλη σημασία για τα ψάρια του κάθε είδους, αφού έτσι μπορούν να αναγνωρίσουν αν κάποιο άλλο ψάρι ανήκει στο είδος τους.

Το να μπορούν να αναγνωρίσουν τους όμοιους τους είναι από τις κρίσιμες λειτουργίες για την οργάνωση των κοινωνικών δομών των ψαριών κλόουν, αφού στο εγγύτερο περιβάλλον μπορεί να ζουν πολλά διαφορετικά είδη.

Η απώλεια αυτής της ικανότητας θα δημιουργούσε ένα κομφούζιο για τα διάφορα είδη, ειδικά όταν τα νεότερα ψάρια προσπαθούν να βρουν μία μόνιμη κατοικία.

Οι ερευνητές έπειτα προσπάθησαν να καταλάβουν τις διαδικασίες που ακολουθούνται στην ζωή ενός τέτοιου ψαριού, έτσι ώστε να εμφανίζονται ή να εξαφανίζονται κάποιες λωρίδες.

Οι λωρίδες εμφανίζονται μία φορά, ξεκινώντας από το κεφάλι και σταδιακά εμφανίζονται κατά μήκος του σώματος προς την ουρά, κατά την μετάβαση από το στάδιο της προνύμφης προς το στάδιο της νεανικής ηλικίας.

Εκτός αυτού, παρατήρησαν ότι μεταξύ της νεανικής ηλικίας και των ενήλικων σταδίων, χάνουν μερικές φορές κάποιες λωρίδες. Αυτή την φορά με αντίθετη φορά, αφού ξεκινούν να τις χάνουν από την ουρά προς το κεφάλι.

Προσπαθώντας να κατανοήσουν αυτά τα μοτίβα και το από που προέρχονται, οι ερευνητές έκαναν μία αναδρομή στην ιστορία της εξέλιξης των ψαριών κλόουν.

Εκεί ανακάλυψαν ότι ο κοινός πρόγονος του είχε τρεις λωρίδες. Όπως και στα σημερινά ψάρια κλόουν, αυτές οι λωρίδες (που κληρονόμησαν) δημιουργούνται με την βοήθεια χρωματισμένων κυττάρων (pigmented cells) που ονομάζονται ιριδοφόρα (iridophores) και περιέχουν αντανακλαστικούς κρυστάλλους (πλέγμα κρυστάλλων).

Κατά την εξέλιξη των ειδών του ψαριού, κάποια είδη έχασαν σταδιακά κάποιες λωρίδες, με αποτέλεσμα την σημερινή ποικιλία χρωμάτων και μοτίβων που βλέπουμε.

Η ερευνητική ομάδα θα προσπαθήσει να συνεχίσει το έργο της σε αυτή την κατεύθυνση και επόμενος στόχος της είναι να μπορέσουν να ανιχνεύσουν τα γονίδια που ελέγχουν την εμφάνιση αυτών των λωρίδων.

 

Αυτό θα τους βοηθήσει να κατανοήσουν καλύτερα το πως εξελίχθηκαν. Θα μπορούσε επίσης να δώσει κάποιο στοιχείο σχετικά με την διαδικασία που είναι υπεύθυνη για την ποικιλοχρωμία που υπάρχει, και για τον ρόλο που κατέχει το χρώμα στην κοινωνική οργάνωση των ψαριών των κοραλλιογενών υφάλων.

 

Η μελέτη τους δημοσιεύθηκε στο  BMC Biology, στις 5 Σεπτεμβρίου 2018, όπου παρατίθενται όλα τα παραπάνω με περισσότερες λεπτομέρειες.

Μπορείτε να το βρείτε εδώ:

Pauline Salis, Natacha Roux, Olivier Soulat, David Lecchini, Vincent Laudet, Bruno Frédérich. Ontogenetic and phylogenetic simplification during white stripe evolution in clownfishes. BMC Biology, 2018; 16 (1) DOI: 10.1186/s12915-018-0559-7

Πηγές

• CNRS. “Clown fish: Whence the white stripes?.” ScienceDaily. ScienceDaily, 4 September 2018.
• www2.cnrs.fr – Clown fish: Whence the white stripes?
• phys.org – How the clownfish earned its stripes: Color pattern evolution in coral reef fishes

Μοιραστείτε το άρθρο